10 błędów w prowadzeniu strony internetowej parafii

Zanim zaczniemy omawiać najczęstsze błędy najpierw musimy poznać i zrozumieć jakie jest przeznaczanie danej strony parafialnej oraz jacy użytkownicy mogą odwiedzać nasze witryny internetowe. To od tego powinien zależeć projekt strony (szablon) oraz jej treść.

Przede wszystkim wyróżnić można dwa rodzaje przeznaczeń stron parafialnych: strona statyczna (tzw. wizytówka) oraz strona dynamiczna (źródło aktualności parafialnych).

Czasami można spotkać się z opiniami księży, że nie chcą posiadać strony internetowej, ponieważ nie mają czasu na jej aktualizacje, wprowadzanie bieżących ogłoszeń i wydarzeń. Otóż niekoniecznie to musi być prawdą. Tzw. statyczna strona parafialna to taka, w której treści informacji się nie zmieniają lub zmieniają się bardzo rzadko. Często tutaj można spotkać się z pojęciem tzw. strony – wizytówki parafii.

Strona statyczna powinna posiadać przede wszystkim tzw. podstawowe informacje takie jak: adres, historię parafii, informacje kontaktowe, godziny otwarcia kancelarii parafialnej czy ogólne godziny sprawowania mszy św. Są to bardzo ogólne informacje, których wprowadzenie nie wymaga wiele czasu a aktualizacja jest sporadyczna. Bardziej rozbudowane statyczne strony parafialne mogą posiadać dodatkowe informacje takie jak grupy parafialne, informacje o udzielanych sakramentach, patronach parafii, cmentarzu parafialnym czy pracujących duszpasterzach.

Jeśli decydujemy się na posiadanie strony parafialnej to powinna być ona być co najmniej stroną statyczną - wizytówką zawierającą w/w podstawowej informacje. Tego typu strony rekomendujemy wszystkim parafiom, które nie posiadają osób będących w stanie na bieżąco wprowadzać aktualne informacje. Zdecydowanie lepiej jest posiadać statyczną stronę aniżeli nie posiadać żadnej strony. W wielu przypadkach dostawcy strony internetowej są w stanie wprowadzić, w imieniu parafii i proboszcza, statyczne dane – w takich przypadkach wkład potrzebny na zbudowanie strony, po stronie parafii, jest bardzo niski.

Wizytówka parafii czasami kojarzy się księżom z prostym parafialnym profilem na Facebooku lub podstawowymi informacjami na stronie diecezjalnej. Prezentowane parafialne informacje zarówno na stronie diecezjalnej jak i parafialnym Facebooku mają swoje ograniczenia, zatem nie należy utożsamiać pełnej wizytówki parafii z takimi witrynami.

Zaletą statycznych stron parafialnych jest przede wszystkim brak konieczności aktualizacji danych. To jednak ma również swoje wady. Brak aktualizacji oznacza, że strona nie posiada informacji o bieżących wydarzeniach czy ogłoszeniach, a to często jest oczekiwaniem parafian. Jeśli chcemy posiadać tego typu informacje, wówczas mówimy o tzw. dynamicznej stronie parafialnej, która jest źródłem ogłoszeń i różnych wydarzeń parafialnych. Prowadzenie takiej strony internetowej wymaga zdecydowanie większego wysiłku w porównaniu ze statyczna stroną internetową, a częstotliwość aktualizacji zależy od umieszczanych danych – zazwyczaj powinna być ona co najmniej raz na tydzień.

Do podstawowych dynamicznych informacji, jakie znajdują się na stronach parafialnych, należy wymienić przede wszystkich ogłoszenia duszpasterskie, intencje mszalne oraz wydarzenia parafialnej wraz z galerią zdjęć. Bardziej rozbudowane strony mogą posiadać również informacje o osobach zmarłych, ochrzczonych, nagrania audio lub wideo czy listę osób przystępujących do sakramentu I komunii św. lub bierzmowania.

W celu zwiększenia atrakcyjności i użyteczności stron parafialnych musimy również zrozumieć jacy użytkownicy mogą potencjalnie przeglądać naszą stronę. Wśród nich możemy wyróżnić: parafian, gości i użytkowników okazjonalnych. Pamiętajmy, że atrakcyjność stron parafialnych jest uzależniona od oceny wszystkich trzech rodzajów użytkowników.

To jest najliczniejsza grupa docelowa, która korzysta ze strony parafialnej. Z reguły osoby te odwiedzają stronę regularnie, średnio raz w tygodniu. Na częstotliwość ich odwiedzin ma wpływ częstotliwość aktualizowanych na stronie informacji. Do najważniejszych danych przeglądanych przez tych użytkowników należą: ogłoszenia i intencje z bieżącego tygodnia, godziny otwarcia kancelarii parafialnej, wydarzenia i galerie z ostatnich tygodni, informacje o ostatnio zmarłych lub ochrzczonych osobach, transmisja na żywo, rocznice śmierci osób.

Użytkownicy typu Parafianin oczekują dynamicznych stron parafialnych – statyczne mogą być dla nich zbyt mało atrakcyjne.

Ten typ użytkowników, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy osób, które pojawiają się w parafii sporadycznie. Mogą to być np.

• osoby odwiedzające rodziny mieszkające na terenie parafii,
• pielgrzymi, którzy wizytują parafię (chcą np. wziąć udział w nabożeństwie lub mszy św.)
• podróżnicy lub osoby z sąsiednich parafii, które w danym dniu potencjalnie mają zamiar wziąć udział w mszy św. lub nabożeństwie

Dla takich użytkowników najważniejsze na stronie parafialnej to przede wszystkim ogólne godziny nabożeństw w niedziele i dni powszednie. Chcą w szybki sposób dowiedzieć się bardzo podstawowych informacji np. w jakich godzinach są sprawowane msze święte w niedziele. Idealnym rozwiązaniem jest prezentowanie informacji o nabożeństwach tylko z bieżącego dnia bezpośrednio na stronie głównej. Ponadto tacy użytkownicy mogą być również zainteresowani ogłoszeniami i intencjami z całego bieżącego tygodnia.

Trzecim typem użytkowników stron parafialnych są tzw. użytkownicy okazjonalni. Jest to najbardziej ogólny typ użytkowników, do którego należą osoby z reguły spoza terenu parafii, osoby nie posiadające bliskiego kontaktu z parafią. Mogą to być osoby z sąsiednich parafii, z sąsiednich dekanatów, krewni zamieszkujący poza terenem parafii albo nawet poza granicami państwa. Do tego grona zalicza się również osoby, które chcą cokolwiek dowiedzieć się o danej parafii - odwiedzają stronę parafialna po raz pierwszy.
Dla takich użytkowników przede wszystkim ważne jest pierwsze wrażenie – pierwsza reakcja po uruchomieniu strony głównej. Ponadto informacje, jakie mogą przeglądać to historia parafii, pracujący obecnie i w przeszłości duszpasterze, pochodzących z parafii kapłani, siostry zakonne, obszar parafii, informacje o patronach, historyczne daty.

Mając przedstawione powyżej informacje nt. typów użytkowników oraz rodzaje przeznaczenia strony możemy przejść do omówienia najczęstszych błędów, jakie możemy spotkać przy prowadzeniu stron internetowych parafii.

• problem z szybkim znalezieniem informacji w jakich godzinach sprawowane są nabożeństwa
• problem z intuicyjnym odszukaniem linka do ogłoszeń i intencji parafialnych
• problem z wyszukaniem informacji kontaktowych parafii (adres, telefon)
• problem z szybkim znalezieniem informacji nt. godzin otwarcia kancelarii parafialnej

Podstawowa zasada brzmi: najważniejsze informacje dla wszystkich rodzajów użytkowników powinny być dostępne albo od razu na stronie głównej albo maksymalnie przy „jednym kliknięciu”. Dwu lub wielopoziomowe menu powinno być wyłącznie dla mniej znaczących stron.

O ile niezbyt często na dzisiejszych stronach parafialnych możemy znaleźć wielopoziomowe menu o tyle duży problem można zaobserwować w intuicyjności nawigowaniu pomiędzy podstronami.

Dobra strona internetowa to taka, gdzie użytkownik intuicyjnie jest w stanie trafić na poszukiwaną przez niego podstronę od razu tj. bez błędnych „kliknięć”. Każde błędne otworzenie podmenu czy podstrony powoduje, iż użytkownik musi się wycofać, co automatycznie powoduje zmniejszenie jego satysfakcji z korzystania z danej witryny.

• mała czcionka - konieczność ręcznego powiększania każdej otwartej strony
• małe przyciski - konieczność ręcznego powiększania w celu kliknięcia przycisku
• trudności w przeglądaniu zdjęć - konieczność powiększania strony w celu przejścia do kolejnego zdjęcia

W dzisiejszych czasach urządzenia mobilne posiadają coraz większe znaczenie. Należy pamiętać, że każdą stronę internetową możemy uruchomić na urządzeniu mobilnym, ale nie każdą stronę można przeglądać i nawigować na urządzeniu mobilnym w wygodny sposób. Aby strona była w pełni dostosowana do telefonów i tabletów musi być tzw. stroną responsywną, czyli taką która w dynamiczny sposób dostosowuje zawartość treści do danego urządzenia (np. szerokość strony, wielkość czcionki, skalowanie zdjęć).

W jaki sposób sprawdzić, czy moja strona jest dostosowana do urządzeń mobilnych? Jeśli przeglądając zawartość strony nie muszę ręcznie powiększać jej zawartości, wówczas taka strona jest responsywna. Jeśli uruchomiona strona wymaga powiększenia (ponieważ tekst jest za mały), przesuwania strony w poziomie aby przeczytać całą zawartość lub powiększenia aby kliknąć w menu lub przyciski to taka witryna z pewnością nie jest dostosowania do urządzeń mobilnych, a jej przeglądanie wymaga dodatkowych ruchów po stronie użytkownika (np. powiększanie po każdym przejściu do nowej podstrony).

Niestety na dzień dzisiejszy nadal wiele parafii posiada nieresponsywne strony parafialne, co, przy rosnącej liczbie mobilnych użytkowników, bardzo utrudnia przeglądanie zawartości, a tym samym przyczynia się do niskiej oceny użyteczności takiej strony.

• brak „https” na początku adresu strony parafialnej wyświetlanej w przeglądarce. W zamian jest „http” lub przekreślony „https”
• brak kłódki na początku adresu strony parafialnej wyświetlanej w przeglądarce. W zamian jest informacja, że strona jest niezabezpieczona

Certyfikat bezpieczeństwa umożliwia szyfrowanie danych przesyłanych między użytkownikami strony a serwerem. Jego posiadanie na stronie zwiększa bezpieczeństwo – użytkownik ma pewność, że przesyłane informacje nie trafią w niepowołane ręce. Jest to szczególnie ważne, kiedy mamy do czynienia z przetwarzaniem danych osobowych, a takowe z reguły znajdują się na stronach parafialnych.
Z formalnego punktu widzenia certyfikat SSL nie jest obowiązkowy, natomiast jego posiadanie to gwarancja wiarygodności strony parafialnej i pokazanie, że bezpieczeństwo danych jest priorytetem.

• ogłoszenia lub intencje z poprzednich tygodni (brak dla bieżącego tygodnia)
• nieaktualne informacje na stronie głównej
• nieaktualne dane kontaktowe (adres, numer telefonu)
• nieaktualne informacje nt. duszpasterzy (aktualni proboszczowie, wikariusze)

Brak aktualnych informacji na stronie internetowej to jeden z poważniejszych błędów, jakie możemy napotkać odwiedzając witryny parafialne. W szczególności dotyczy to tzw. dynamicznych stron parafialnych, kiedy to częstotliwość aktualizacji danych musi być duża (np. raz w tygodniu)

Nieaktualne informacje mogą wprowadzić użytkownika w błąd oraz mogą świadczyć o zaniedbaniu przez administratora strony. Jeśli z różnych powodów nie jesteśmy w stanie aktualizować informacji, lepiej dane podstrony wyłączyć lub usunąć tak, aby nie były widoczne przez odwiedzających. W skrajnych przypadkach możemy z dynamicznej strony parafialnej przejść na tzw. stronę statyczna (wizytówkę), która nie będzie wymagać częstych aktualizacji.

• informacje nieistotne w danym okresie liturgicznym (np. informacje o drodze krzyżowej wyświetlane w okresie jesiennym)
• duża liczba banerów, reklam i migających elementów
• pełna galeria zdjęć z najnowszych wydarzeń
• niepotrzebne linki np. do ogłoszeń i intencji z wielu tygodni
• pełne treści ogłoszeń lub rozważań na daną niedziele lub okres liturgiczny

Dużo nie oznacza lepiej – to chyba najbardziej obrazuje problem przeładowanych stron startowych. Często wchodząc na taką stronę parafialną mamy wrażenie uderzenia potężna ilością różnych informacji. Czy zatem im więcej informacji na stronie głównej tym lepiej? Oczywiście nie. Powinno być wręcz odwrotnie. Strona główna ma sprawić pozytywne „pierwsze wrażenie” i zaprosić użytkownika do dalszego przeglądania treści. To nie jest miejsce, aby wyświetlać dużo danych. A jakie informacje powinny się znaleźć?
Tutaj należy odwołać się do oczekiwań różnych typów użytkowników (zob. wyżej) – co jest dla nich najważniejsze. I właśnie te dane (linki) powinny znaleźć się przede wszystkim. Im mniej informacji na stronie głównej tym lepiej. Strona główna powinna zawierać tylko kontekstowe informacje ważne w danej chwili (w danym dniu) oraz zapowiedzi (wstęp) do informacji, których szczegóły są dostępne pod dodatkowym linkiem (osobną podstroną). Strona parafialna może zawierać bardzo dużo treści – ważne, aby umieć je poprawnie umieścić na różnych podstronach unikając przeładowania strony głównej.

Przykład:

• Na stronie głównej powinny być wyświetlane krótkie opisy wraz ze zdjęciem z najnowszych wydarzeń parafialnych. Pełna lista wydarzeń oraz galerie zdjęć powinny znaleźć się na osobnej stronie.
• [Okres letni] Na stronie głównej powinny być tylko godziny otwarcia kancelarii parafialnej w okresie letnim. Godziny otwarcia w okresie zimowym powinny być aktualizowane na początku okresu zimowego (pełne informacje mogą być również dostępne na dodatkowej podstronie)
• [Miesiąc maj] Na stronie głównej powinny być wyświetlane tylko godziny nabożeństw majowych. Godziny drogi krzyżowej, różańca czy gorzkich żali powinny być aktualizowane na początku danego okresu liturgicznego (ewentualnie pełna rozpiska może znajdować się na dodatkowej podstronie)
• Na stronie głównej powinny być wyświetlane intencje z danego dnia – pełna lista intencji na danych tydzień powinna być dostępna na osobnej podstronie
• Na stronie głównej powinny być wyświetlane listy zmarłych osób z ostatniego okresu (np. 30 dni) a pełna lista zmarłych powinna być dostępna na osobnej podstronie
• Na stronie głównej powinny być wyświetlane rocznicy śmierci osób z danego dnia – rocznice śmierci osób z całego tygodnia (lub innego okresu) powinny znaleźć się na osobnej stronie

• brak powiadomienia użytkownika, że strona parafialna stosuje pliki cookies
• brak zdefiniowanej polityki cookies, która jest dostępna dla użytkowników strony

Cookies to dane informatyczne w postaci plików tekstowych wysyłane przez stronę internetową i zapisywane na urządzeniu, z którego korzysta użytkownik (komputer, tablet, telefon). Używane są do różnych celów np. aby zebrać dane statystyczne, preferencje i ustawienia użytkownika. Mogą przechowywać i podpowiadać nazwę użytkownika do logowania.

Dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej oraz RODO regulują precyzyjnie stosowanie plików cookies. Obowiązkiem właściciela strony jest poinformowanie użytkownika o stosowanych plikach cookies oraz uzyskania jego zgody na ich wykorzystywanie.

Co to oznacza w praktyce?
Jeśli dana strona wykorzystuje pliki Cookies wówczas w przypadku pierwszego wejścia na stronę powinien pojawić się stosowny komunikat o tym fakcie. Dodatkowo użytkownik powinien mieć możliwość zapoznania się z polityką cookies.

• niespójna czcionka – różne rozmiary na różnych stronach (np. ogłoszenia po wklejeniu z pliku Word)
• wiele kolorów czcionki oraz ich jaskrawe kolory
• ostre, jaskrawe kolory tła strony
• niski kontrast między tłem a czcionką

Strona parafialna to nie choinka, która powinna mieć dużo różnych kolorowych elementów. Stonowane palety kolorów składające się z dwóch do pięciu odcieni będą tutaj idealnym rozwiązaniem (np. odcienie niebieskiego, brązowego, zielonego).
Jeśli chodzi o czcionkę to przede wszystkim powinna być ona spójna na wszystkich podstronach. Często można spotkać ogłoszenia lub wydarzenia, w których tekst został wklejony na stronę z pliku i zawiera inny rozmiar czcionki lub jej kształt.

Tło strony również przeszło ewolucje w ostatnich latach. Ostre, jaskrawe kolory bardzo źle wpływają na odczucia użytkowników i rozpraszają jego uwagę. Polecane są bardzo delikatne barwy albo kolor biały. Należy przy tym również pamiętać o poprawnym kontraście między tłem a czcionką. Niski kontrast (np. białe tło i jasny tekst) utrudnia korzystanie ze strony w szczególności osobom starszym lub niedowidzącym.

• osobna strona wyświetlająca galerie zdjęć
• osoba strona wyświetlająca opisy wydarzeń parafialnych

Wydarzenia parafialne mogą być bez galerii zdjęć, ale galerie zdjęć nie istnieją bez wydarzeń.

Jeśli na stronie parafialnej znajdują się dwie osobne podstrony – jedna z galerią zdjęć a druga z opisem wydarzeń wówczas zmuszamy użytkownika do odwiedzin dwóch miejsc, aby dowiedzieć się wszystkiego nt. danego wydarzenia.

Przykład: użytkownik chce dowiedzieć się nt. odpustu parafialnego – idealnie byłby wejść na jedną stronę, na której znajduje się opis wydarzenia (kiedy się odbył odpust, kto przewodził liturgii itp.) oraz galeria zdjęć. Wówczas wszystko mamy w jednym miejscu. Jest to po prostu wygodne i zdecydowanie przyczynia się do zwiększenia satysfakcji z korzystania ze strony. Gdy, podczas tworzenia stron parafialnych, te informacje będą ulokowane na dwóch różnych podstronach wówczas istnieje nawet ryzyko, że użytkownik odwiedzi tylko jedną z tych stron (może nawet nie domyślić się, że istnieją dwie, jeśli nie są połączone ze sobą linkami).

• brak separacji między różnymi kategoriami danych
• brak rozróżnienia ważniejszych i mniej ważnych informacji
• pojedyncze przeglądanie zdjęć w galerii

Rozbudowane strony parafialne posiadają bardzo wiele informacji, które są prezentowane na wielu różnych podstronach. Nawiązując do oczekiwań trzech różnych typów użytkowników opisanych na początku niniejszego artykułu, można powiedzieć, że przede wszystkim najważniejsze informacje, do których użytkownicy powinni mieć łatwy dostęp to: ogłoszenia i intencje z bieżącego tygodnia, godziny otwarcia kancelarii parafialnej, wydarzenia i galerie z ostatnich tygodni, informacje o ostatnio zmarłych lub ochrzczonych osobach, transmisja na żywo czy ogólne godziny nabożeństw. To dostęp do tych informacji powinien być łatwy a ich przeglądanie bardzo czytelne. W szczególności to dotyczy strony głównej, na której prezentowane są różne informacje. Każdy rodzaj informacji powinien być wyraźnie oddzielony od siebie z wyraźnym tytułem, opisami i dodatkowymi linkami lub innym odcieniem tła.

Ponadto bardzo użytecznym rozwiązaniem jest również prezentowanie galerii zdjęć w całości na jednej stronie w postaci listy zdjęć wyświetlanych jedno pod drugim. Bardzo często spotyka się na stronach parafialnych rozwiązania, gdzie w danej chwili może być widoczne tylko jedno zdjęcie a przejście do następnego wymaga kliknięcia w link lub przycisk. Zatem jeśli mamy w galerii 50 zdjęć użytkownik, aby przejrzeć wszystkie, musi 50 razy kliknąć na stronie, co nie jest zbyt ergonomiczne. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest wyświetlanie zdjęć jedno pod drugim – łatwiej i szybciej można przejrzeć cała galerię, a to nabiera zdecydowanie większego znaczenia, kiedy przeglądamy ją z urządzeń mobilnych.

• długi czas wczytywania strony głównej
• długi czas wczytywania galerii zdjęć

Aby strona internetowa ładowała się szybko, musi posiadać być ona odpowiednio przygotowana oraz posiadać zoptymalizowane dane (przede wszystkim dotyczy to przechowywanych zdjęć oraz różnego rodzaju plików). Coraz więcej użytkowników domowych posiada dzisiaj łącze internetowe, które pozwala w sposób wygodny przeglądać różnego rodzaju strony internetowe bez względu na to czy są one zoptymalizowane poprawnie, czy też nie. Problem zaczyna się w przypadku, kiedy stronę internetową chcemy uruchomić korzystając z danych komórkowych, w szczególności w miejscach, gdzie zasięg telefonii komórkowej jest ograniczony. Wówczas niezoptymalizowane strony uruchamiają się wolno, wczytywanie zdjęć zajmuje dużo czasu. Problem wolnego uruchamiania stron internetowych jest szczególnie widoczny w przypadku witryn, które nie jest dostosowane do urządzeń mobilnych, czyli tzw. strony nieresponsywne. Optymalizacja i poprawne przygotowanie strony leżą przede wszystkim po stronie dostawcy strony. Administratorzy muszą przede wszystkim zwrócić uwagę na wprowadzane zdjęcia (ich rozmiar, format).

Temat projektowania, budowania oraz aktualizowania danych na stronach internetowych jest bardzo obszerny. Na jego wnikliwą analizę można poświęcić tygodnie czy miesiące, a specjaliści kształcą się w tym obszarze przez wiele lat. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie najczęstszych błędów, które można spotkać przy prowadzeniu stron internetowych i zbudowanie większej świadomości wśród administratorów stron. Przygotowując poszczególne strony internetowe bezwzględnie należy pamiętać o użytkownikach, ich potrzebach i oczekiwaniach. To ich wrażenia mają największych wpływ na ocenę strony i jej popularność, a to bezpośrednio przekłada się na liczebność odwiedzanych daną stronę użytkowników.